Hîpertansiyona sîstolîk a veqetandî celebek hîpertansiyonê ye. Pisporek lênihêrîna tenduristiyê dikare wê teşhîs bike heke tansiyona xwînê sîstolîk ji 130 mmHg û tansiyona xwînê ya diastolîk di bin 90 mmHg de be.
Hîpertansiyona sîstolîk a veqetandî di mezinan de herî gelemperî ye, lê dikare li mezinên ciwan jî bandor bike.
Ev gotar li ser çi ye hîpertansiyona sîstolî ya veqetandî, nîşaneyên wê, sedem, û vebijarkên dermankirinê çi ye. Ew jî kontrol dike ka rayedarên têkildar wê wekî seqetiyê dihesibînin.
Ji ber ku xwîn li seranserê laş digere, zextê li dîwarên damaran dike. Ji vê re tansiyona xwînê tê gotin.
Teknîsyenek dikare tansiyona mirovî wekî beşek ji kontrolek tenduristiyê kontrol bike. Xwendina tansiyona xwînê du jimaran peyda dike ku jê re tansiyona xwînê sîstolîk, ku sînorê jorîn an jî hejmara yekem e, û tansiyona xwînê diastolîk, ku sînorê jêrîn an jî hejmara duyemîn e, peyda dike.
Dema ku jimar li ser rêjeya normal be, mirov xwedî tansiyona bilind e. Hîpertansiyona sîstolîk a îzole tenê dema ku tansiyona xwînê sîstolîk bilind be çê dibe.
Hîpertansiyona sîstolîk a veqetandî fikarek e ku pêdivî ye ku mirov çareser bike. Bi demê re, hîpertansiyona systolic neyê dermankirin dikare bibe sedema hin tevliheviyên giran.
Di gotarek 2021 de hate destnîşankirin ku hîpertansiyona systolic bi gelemperî di mezinan de pêk tê. Nêzîkî 30% ji mirovên ji 60 salî mezintir bi vî rengî tansiyona xwînê bilind in.
Di ciwanan de îhtîmala ku bi hîpertansiyona sîstolîk biqewime pir kêm e. Ji mirovên 40-50 salî ji sedî 6 û ji kesên 18-39 salî jî %1,8 bi vê nexweşiyê ne.
Lêbelê, li gorî lêkolînek 2016, mezinên ciwan ên bi tansiyona xwînê ya bilind an hîpertansiyonek systolic xetereyek zêde ya nexweşiya dil an mirinê heye.
Di pir rewşan de, tansiyona bilind, di nav de hîpertansiyona sîstolîkî ya veqetandî, ti nîşan û nîşanek diyar nîne.
Li gorî Navendên Kontrolkirin û Pêşîlêgirtina Nexweşan (CDC), yekane awayê ku meriv pê zanibe ka kesek tansiyona xwînê bilind e, xwendina tansiyona xwînê ye.
Lêbelê, pisporên lênihêrîna tenduristiyê dikarin li nîşanên şert û mercên bijîjkî bigerin ku dibe sedema hîpertansiyona systolic veqetandî, di nav de:
Kesek her ku diçe tansiyona bilind di temenê xwe de zêde dibe. Ji bilî vê, reşikan jî tansiyona bilind çêdibe.
Di sala 2017-an de, Komeleya Dil a Amerîkî (AHA) dabeşkirina hîpertansiyona sîstolîkî ya veqetandî ji her nirxek li ser 140 mîlîmetre merkur (mm Hg) guhart bo her xwendinek ji 130 mm Hg.
Ger tansiyona xwînê ya sîstolîk a mirov bi domdarî ji 130 mmHg bilindtir be, tansiyona xwînê ya bilind li gorî CDC-ê, bijîjkek bilind an veqetandî ya li jor 130 mm Hg nayê wê wateyê ku pêdivî ye ku meriv bi fikar be.
Lêbelê, hin pratîk standarda destpêkê ya 140 mm Hg wekî tansiyona xwînê sîstolîk bikar tînin da ku hîpertansiyon teşhîs bikin. Di van rewşan de, bijîjk hîn jî dikarin gavan pêşniyar bikin ku alîkariya kêmkirina tansiyona xwînê bikin, her çend ew nikaribin rewşê teşhîs bikin.
Dermankirina hîpertansiyona sîstolîkî ya veqetandî tevhevek guhertinên şêwaza jiyanê û destwerdana bijîjkî pêk tîne.
Li gorî Komeleya Dilê Amerîkî, gavên herî girîng ku mirov dikare ji bo dermankirin an pêşîgirtina tansiyona bilind bavêje ev in:
Di nava 8 heta 10 salan de, ji sedî 30ê kesên bi hîpertansiyoneke sivik heta navînî şansê wan zêdetir e ku bi nexweşiya atherosklerotîk, di nav damaran de çêbûna plakê çêbibin. Dibe ku di %50 ji mirovan de zirara organan çêbibe.
Ne hemî rewşên hîpertansiyona sîstolîkî ya veqetandî ji bo berjewendîyên seqetbûnê ne. Mîna şertên din, pêdivî ye ku mirov nîşan bide ku rewşa wî bandorê li karîna wî ya xebatê dike.
Di hin rewşan de, rayedar tansiyona xwînê ya bilind wekî seqetiyek nahesibînin, lê dibe ku sedema bingehîn be. Mînakî, Rêveberiya Ewlekariya Civakî (SSA) tansiyona xwînê ya bilind wekî rewşek bijartî navnîş nake, lê çend şertên ku dikarin dibe sedema tansiyona bilind di navnîşa wê de wekî sedemên mimkun ji bo serlêdana alîkariyên seqetiyê.
Daîreya Karûbarên Veterans destûrê dide veteranên bi hîpertansiyona sîstolîkî ya veqetandî ku bi navgîniya nivîsgeha xwe serlêdana alîkariyên seqetiyê bikin.Lêbelê, mîna SSA, kesek hewce dike ku hin pîvanan bicîh bîne da ku jêhatî bibe.
Kesên ku bi hîpertansiyona sîstolîk a veqetandî hatine teşhîs kirin divê bi doktorê xwe re bipeyivin heke ew nefikirin ku ew dikarin xebata xwe bidomînin. Doktorek dikare ji kesê re bibêje ka ew mafdar in ji bo berjewendiyan.
Ne mimkûn e ku kesek bizanibe ku ew hîpertansiyonek sîstolîkî ya veqetandî heye, ji ber ku ew bi gelemperî ti nîşanan dernakeve. Bijîşk dikare hîpertansiyona sîstolîkî ya veqetandî li ser bingeha çend xwendinên tansiyona bilind di dema çend an çend serdanê de teşhîs bike.
Kesên ku ji ber tansiyona bilind têne derman kirin an jî di xetereya tansiyona bilind de ne, divê çavdêriya malê ya birêkûpêk bifikirin.
Divê ew bi doktorê xwe re têkilî daynin ger dermankirinên wan nexebitin an heke tansiyona wan dest pê bike bilind bibe.
Hîpertansiyona sîstolîk a veqetandî celebek hîpertansiyonê ye. Her çend ew di mezinan de pir berbelav e, ew dikare di mezinên piçûk de jî çêbibe û dibe ku xetera nexweşiya dil an mirinê di mezinên ciwan de zêde bike. Nîşan bi gelemperî xuya nakin.
Tedawî bi gelemperî çavdêriya tansiyona xwînê, derman, û guhertinên şêwaza jiyanê dike. Ger gavên dermankirinê nebin alîkar, divê mirov bi doktorê xwe re biaxive.
Hîpertansiyon an tansiyona bilind pirsgirêkek tenduristiya cîhanî ya sereke ye. Bixwînin da ku fêr bibin ka çi dibe sedema tansiyona xwînê, nîşanên wê, celeb, û çawa tom
Zêdebûna tansiyona xwînê ya diastolîk metirsiya bûyerên neyînî yên tenduristiyê zêde dike. Li ser sedem, dermankirin û…
Tansiyona xwînê ya mirov bi balansa di navbera tansiyona xwînê ya diastolîk û sîstolîk de tê pîvandin. Rêbernameyên heyî dibêjin ku tansiyona normal…
Kêmbûna tansiyona xwînê an tansiyona nizm dikare çend sedeman hebin. Kêmbûna tansiyona xwînê ya giran dibe ku rewşek bingehîn nîşan bide ku hewceyê dermankirinê ye.
Lêkolînek dawî diyar kir ku mirovên bi tansiyona bilind ji 20 heta 44 salî di 50 saliya xwe de guhertinên girîng ên mêjî dîtine.
Dema şandinê: Feb-24-2022
